Bộ Nội vụ nghiên cứu, đề xuất chính sách cấp giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài theo hướng thông thoáng, giảm thiểu thủ tục để thu hút các nhà đầu tư, chuyên gia - Ảnh minh họa
Theo Bộ Nội vụ, thời gian qua, hệ thống các quy định pháp luật về lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam được ban hành tương đối đầy đủ, đồng bộ đã góp phần quan trọng thu hút lao động nước ngoài, nhất là nguồn nhân lực có chuyên môn kỹ thuật cao, có kinh nghiệm trong quản lý điều hành, các nhà đầu tư vào Việt Nam làm việc, bù đắp thiếu hút lao động trình độ cao cho Việt Nam.
Tuy vậy, trong bối cảnh Việt Nam đang thu hút các nhà đầu tư có năng lực, tài chính, các chuyên gia, người lao động có trình độ chuyên môn, tay nghề cao làm việc trong những ngành, nghề mới như công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số thì cần có những chính sách linh hoạt hơn, giảm thời gian cấp giấy phép lao động để đáp ứng được nhu cầu sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Do đó, Bộ Nội vụ đã xây dựng và hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam với nhiều điểm thay đổi so với Nghị định số 152/2020/NĐ-CP và Nghị định số 70/2023/NĐ-CP.
Đáng chú ý, tại dự thảo Nghị định, Bộ Nội vụ sửa đổi theo hướng lồng ghép thủ tục báo cáo giải trình nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài vào thủ tục nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy phép lao động. Theo phương án này, thời gian cấp giấy phép lao động dự kiến giảm tối đa từ 36 ngày còn 10 ngày, theo lịch nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy phép lao động và giảm thủ tục hành chính "Báo cáo giải trình nhu cầu, thay đổi nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài" khi người sử dụng lao động nộp hồ sơ.
Cùng với đó, để cụ thể hóa Nghị quyết 57, dự thảo Nghị định sửa đổi quy định về điều kiện chuyên gia theo hướng bổ sung một số trường hợp chỉ tốt nghiệp đại học cũng đủ điều kiện làm việc tại Việt Nam trong lĩnh vực tài chính, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, lĩnh vực Việt Nam ưu tiên phát triển hoặc theo thoả thuận hợp tác của chính phủ Việt Nam mà không cần phải có kinh nghiệm trong lĩnh vực trên.
Bộ Nội vụ cũng bổ sung trường hợp được xác nhận không thuộc diện cấp giấy phép lao động đối với chuyên gia trong lĩnh vực đặc thù như: Tài chính, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và lĩnh vực ưu tiên phát triển; giảng viên... được các Bộ chuyên ngành (Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo...) xác nhận là chuyên gia.
Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định bổ sung quy định “trường hợp đặc biệt do Chính phủ quyết định theo đề nghị của Bộ Nội vụ" để sớm được xem xét, giải quyết đối với các đối tượng phát sinh trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Bởi theo Bộ Nội vụ, thực tế hiện nay có nhiều trường hợp làm việc trong các lĩnh vực mới như công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số hoặc các nước có quan hệ hữu nghị với Việt Nam... mới chỉ có bằng đại học mà chưa có kinh nghiệm nên không đủ điều kiện làm việc tại Việt Nam. Do đó, cần bổ sung các trường hợp nêu trên đủ điều kiện là chuyên gia làm việc tại Việt Nam.
Cấp giấy phép qua mạng điện tử
Dự thảo cũng thể hiện rõ việc phân cấp, phân quyền trong cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài. Theo đó, đối với trường hợp lao động nước ngoài làm tại tỉnh, thành phố thì thực hiện các thủ tục hành chính tại địa phương. Trường hợp lao động nước ngoài làm việc cho cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ thành lập được lựa chọn nộp hồ sơ cấp, cấp lại, gia hạn, thu hồi giấy phép lao động và xác nhận không thuộc diện cấp giấy phép lao động tại Bộ Nội vụ hoặc cơ quan có thẩm quyền cấp tỉnh.
Dự thảo cũng nêu rõ định hướng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và cấp giấy phép lao động nước ngoài. Theo đó, thực hiện cấp giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam qua mạng điện tử và xây dựng cơ sở dữ liệu người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam thống nhất từ Trung ương đến địa phương, kết nối với các cơ sở dữ liệu hành chính về công dân nước ngoài vào Việt Nam.
Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định quy định về liên thông cấp Phiếu lý lịch tư pháp và cấp giấy phép lao động theo hình thức trực tuyến để bảo đảm thuận tiện cho cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp khi nộp hồ sơ.
Về giấy khám sức khỏe, dự thảo sửa đổi theo hướng chấp nhận cả giấy do cơ sở y tế nước ngoài hoặc Việt Nam cấp, miễn là còn hiệu lực trong vòng 12 tháng tính đến thời điểm nộp hồ sơ...
Theo Bộ Nội vụ, đến cuối năm 2024, cả nước có 161.992 lao động nước ngoài đang làm việc tại Việt Nam. Trong đó, 12.797 người thuộc diện không phải cấp giấy phép lao động, còn lại 149.195 người nằm trong diện phải cấp phép. Lao động nước ngoài đến từ khoảng 110 quốc gia, trong đó, lao động mang quốc tịch Trung Quốc chiếm 30,9%, tiếp theo là Hàn Quốc 18,3%, Đài Loan (Trung Quốc) 12,9% và Nhật Bản 9,5%.
Thu Giang
