Trụ sở dôi dư sau sáp nhập: Khó chuyển đổi công năng, nên bán thu ngân sách

Nhiều lãnh đạo, đại biểu Quốc hội cho rằng, nên đấu giá những tài sản công này để lấy nguồn lực tài chính phục vụ cho đầu tư trụ sở mới, tránh cảnh bỏ hoang hoặc khai thác, sử dụng không hết, gây lãng phí nguồn lực.

Đấu giá là tối ưu nhất

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương) nêu quan điểm, việc sử dụng các trụ sở là tài sản công như thế nào còn phụ thuộc vào tình hình thực tế tại mỗi địa phương. Vì vậy nếu không khẩn trương triển khai các biện pháp giải quyết sẽ tạo ra sự lãng phí rất lớn.

Theo đại biểu Nga, có hai hướng để xử lý các trụ sở đất đai, tài sản công của các địa phương sau sáp nhập, nhưng dù phương án nào cũng phải hướng đến việc khai thác hiệu quả và tránh lãng phí.

Hàng loạt trụ sở ở Quảng Ngãi bị bỏ hoang sau sáp nhập.

Hướng thứ nhất được dư luận nhắc đến là nếu địa phương nào thiếu trường học, bưu điện, thư viện, bệnh viện…thì trước mắt chúng ta có thể tận dụng trụ sở dư thừa để làm.

Còn nếu chuyển đổi thành trường học, bệnh viện thì phức tạp, tốn kém hơn rất nhiều. Thậm chí khi sửa chữa, thay đổi kết cấu công trình rất có thể không thể đảm bảo chất lượng như ý muốn”, đại biểu Nga nói.

Hướng xử lý thứ hai là tổ chức đấu giá để các doanh nghiệp khai thác nhằm tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương, tái đầu tư những trụ sở mới khang trang, đảm bảo cho nguồn nhân sự lớn sau sáp nhập.

“Hiện nay nhiều địa phương hạn chế về tài chính, ngân sách nên rất cần nguồn kinh phí lớn để bổ sung đầu tư cơ sở vật chất, máy móc, trang thiết bị làm việc. Do đó, việc đấu giá tài sản công vừa đảm bảo không lãng phí tài nguyên, vừa thêm nguồn ngân sách lớn”, bà Nga nêu quan điểm.

Bàn luận về vấn đề này, đại biểu Dương Khắc Mai, Phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Đắk Nông cho rằng, hiện nay Trung ương đã có chỉ đạo về việc sử dụng trụ sở, tài sản công sau sáp nhập tại các xã, huyện và tỉnh cũ làm sao cho hiệu quả nhất.

“Tôi cho rằng đấu giá để tăng thu ngân sách là phù hợp và tất nhiên phải giám sát để đảm bảo minh bạch, tránh thất thoát tài sản của Nhà nước, của Nhân dân”, ông Mai nêu ý kiến.

“Trụ sở là tài sản công và trong thực tiễn đã từng phát sinh nhiều vấn đề nên nếu chúng ta vội vàng đấu giá ngay có thể dẫn đến giá rẻ, giá thấp, không đúng giá trị. Vì thế cần hết sức thận trọng, có chiến lược tổng thể để sử dụng tài sản công này một cách hợp lý”, ông Mai nói thêm.

Nếu không khẩn trương sắp xếp, các trụ sở dôi dư dễ bị bỏ hoang, tạo ra sự lãng phí rất lớn.

Các địa phương cũng muốn được đấu giá

Kể câu chuyện của địa phương mình, ông Vũ Tân Dậu, Chủ tịch UBND phường Tiên Nội (thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam) cho biết, theo chủ trương, 3 phường sáp nhập gồm Tiên Nội, Tiên Ngoại, Tiên Sơn, dự kiến lấy tên là phường Tiên Sơn, trụ sở đặt tại UBND phường Tiên Ngoại. Như vậy 2 trụ sở của phường Tiên Nội, Tiên Sơn sẽ dôi dư.

Theo quy hoạch của địa phương, những trụ sở này được chuyển đổi công năng thành cơ sở giáo dục, trong đó có các phòng chức năng và phòng làm việc của Ban Giám hiệu.

Theo ông Dậu, chỉ tính việc sử dụng trụ sở UBND phường Tiên Nội với diện tích hơn 5.000 m², trong đó có một dãy nhà 2 tầng 12 phòng làm việc, mỗi phòng rộng hơn 20 m², 1 nhà văn hoá, nếu bố trí thành cơ sở giáo dục là không phù hợp.

Nguyên nhân là việc sửa chữa, nâng cấp, thay đổi thiết kế rất tốn kém chi phí vì mỗi trụ sở thường có công năng sử dụng riêng, không phải nơi nào cũng có thể sử dụng cho mục đích khác ngay được.

“Tôi cho rằng, phương án tốt nhất, phù hợp nhất là đấu giá để vừa đảm bảo nguồn thu ngân sách cho địa phương vừa tận dụng hết nguồn đất sau sắp xếp.

Một số trụ sở xã, phường mới sau sáp nhập sẽ không đáp ứng được yêu cầu làm việc của cán bộ cũng cần đầu tư mở rộng để đồng bộ hoá. Muốn xây dựng được thì cần có nguồn kinh phí, vì thế việc đấu giá các trụ sở cũ có thể là nguồn tài chính bù vào hợp lý”, ông Dậu nói.

Một trụ sở bị bỏ hoang ở Hà Tĩnh. (Ảnh: Trọng Tùng)

“Đất đai, tài sản công, trụ sở làm việc là nguồn tài sản rất lớn của Nhà nước nên cần phải được khai thác, sử dụng hiệu quả nhất, nếu không sẽ gây nên tình trạng lãng phí của công.

Theo quan điểm của tôi, nếu địa phương chuyển đổi một số trụ sở làm việc thành cơ sở giáo dục, y tế thì chưa thực sự tối ưu. Vì việc sửa chữa, thay đổi thiết kế, thay đổi kết cấu có thể sẽ phức tạp, khó lường được những chi phí phát sinh.

Do đó, phương án tối ưu là nên cho doanh nghiệp đấu giá để họ khai thác, còn Nhà nước thu tiền để có kinh phí hoạt động, tái đầu tư”, ông Uy nói.

Dẫn ví dụ về sự lãng phí trụ sở, tài sản và nguồn đất công tại địa phương, ông Uy cho biết, phường Tiên Sơn được sáp nhập từ 3 xã gồm Tiên Phong, Châu Sơn, Đọi Sơn, trụ sở đóng tại xã Đọi Sơn.

“Sau sáp nhập, phường Tiên Sơn dư thừa 2 trụ sở của UBND xã Châu Sơn và xã Tiên Phong, hiện vẫn bỏ hoang và đang chờ đợi phương án xử lý, nhưng nay lại tiếp tục sáp nhập. Theo tôi nên tổ chức đấu giá để doanh nghiệp vào khai thác, sử dụng”, ông Uy nói.

Theo một lãnh đạo Đảng ủy UBND tỉnh Nam Định, với những trụ sở không phù hợp để sử dụng nữa thì phương án là cho các doanh nghiệp thuê hoặc đấu giá.

“Với phương án này, Nhà nước sẽ có thêm nguồn tiền ngân sách, hơn nữa cũng phù hợp với nhu cầu của nhiều doanh nghiệp. Thực tế, để doanh nghiệp xin được một lô đất để xây dựng làm trụ sở hoạt động cần khá nhiều thủ tục và kinh phí đầu tư.

Nếu có được những trụ sở có sẵn này, doanh nghiệp thuận lợi hơn rất nhiều và chỉ nộp tiền cho Nhà nước. Điều này cũng phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 68 hỗ trợ doanh nghiệp phát phiển”, vị lãnh đạo nêu quan điểm.

Cũng theo vị này, phương án chuyển đổi công năng những trụ sở dôi dư để làm các công trình công cộng như trường học, bệnh viện…cũng đã được nêu ra và lãnh đạo Đảng ủy UBND tỉnh Nam Định cho rằng cần tối ưu hơn để thực hiện phù hợp nhất.

Cụ thể, với một số trụ sở hành chính cấp tỉnh, huyện có quy mô lớn thì có thể sử dụng làm trường học, bệnh viện. Với những trụ sở xã, phường có quy mô nhỏ hơn, để tái sử dụng, sẽ phải bỏ một nguồn kinh phí lớn để đầu tư nâng cấp cho phù hợp.

“Điều này lại trái với tinh thần tiết kiệm, do đó phương án tối ưu theo tôi vẫn là nên là thanh lý, cho thuê để đem lại nguồn tiền lớn cho ngân sách”, vị này nhấn mạnh.

Tuy nhiên, dù bằng hình thức nào, chúng ta cũng cần triển khai một cách công khai, minh bạch và hợp lý, đảm bảo đạt hiệu quả cao nhất.